Rzymskie denary z podobiznami cesarzy odnaleziono na maciejowickiej ziemi. Jak się tam znalazły i po co zostały zakopane? Odpowiedzi na te pytania szukają teraz archeolodzy.
W roku 1869, jak wspomina kronika parafii maciejowickiej, w okolicach Maciejowic odnaleziono skarb srebrnych monet, bitych w czasach cesarstwa rzymskiego.
Bursztynowy szlak
Wspomniano o 28 odnalezionych monetach, na których rozpoznano wizerunki cesarzy: Trajana, Wespazjana, Marka Aureliusza i Komodusa. Postacie tych dwóch ostatnich z pewnością kojarzyć się mogą z filmem Ridleya Scotta ?Gladiator?. Z lekcji historii pamiętamy, że oddziały rzymskie dotarły najdalej na północny wschód do dzisiejszego Trenczyna na Słowacji. Skąd więc monety rzymskie znalazły się w okolicach dzisiejszych Maciejowic? Dlaczego u schyłku II wieku n.e. skarb został ukryty? Jedna z tras słynnego szlaku bursztynowego, pomiędzy starożytnym Rzymem a wybrzeżem Morza Bałtyckiego, przebiegała najprawdopodobniej wzdłuż Wisły.
Jedna z hipotez napływu monet rzymskich na ziemie dzisiejszej Polski mówi o chęci czerpania zysków z kontroli szlaku bursztynowego przez lokalne grupy plemienne. Bardzo prawdopodobna jest również sprzedaż niewolników na teren cesarstwa rzymskiego, a w końcu zbrojne wyprawy wojenne. Grupa archeologów skupiona wokół Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, stara się rozwikłać tajemnice skarbu odnalezionego w rejonie Maciejowic w XIX wieku.
Zbierając informacje w terenie, archeologom szybko udało się dokonać sensacyjnego odkrycia. Okazało się, że poszukujący z użyciem wykrywacza metali pasjonaci militariów działający na terenie pola bitwy maciejowickiej z 1794 roku, natrafili w rejonie miejscowości Podzamcze na kilkanaście denarów rzymskich, których emisja była zbieżna z opisywanym w kronice parafialnej. Jest więc nadzieja, że w 1869 roku odnaleziono tylko część monet, a reszta nadal zalega w ziemi. Rozpoczęte za zgodą wojewódzkiego konserwatora zabytków badania powierzchniowe z użyciem GPS-u oraz wykrywaczy metalu, przynosiły oczekiwane rezultaty, z powierzchni pola udało się podjąć kolejne 3 całe monety oraz 2 fragmenty.
W obawie o swój los?
Odnalezione na powierzchni monety dały początek regularnym pracom archeologicznym. W maju 2007 roku, pod kierownictwem Macieja Widawskiego z Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie w trakcie trzydniowych badań, archeologom udało się podjąć kolejne monety w tym denary Cesarzy Hadriana, Marka Aureliusza oraz Komodusa. Kontynuacja badań w Podzamczu planowana jest na październik bieżącego roku. Do chwili obecnej badaczom nie udało się znaleźć odpowiedzi na nurtujące pytania. Jedną z zagadek jest sam powód ukrycia monet, powszechnie uważa się, że denary były deponowane w ziemi w sytuacjach zagrożenia. Czy powodem ukrycia była zbrojna napaść na osadę kultur przeworskiej położoną w dzisiejszym Oronnem przez ludność Gocką, która pojawiła się na Mazowszu w końcu II wieku n.e.?
Kolejne znalezisko
W gronie badaczy pojawiła się hipoteza zakładająca, że monety mogły zostać wrzucone do ognia, wysoce prawdopodobne wydaje się zatem, że skarb monet z Podzamcza mógł być złożony celowo w ziemi, w związku z praktykami magicznymi, których nie będziemy mogli odtworzyć, a które miały na celu zjednanie człowieka z siłami natury.
W trakcie badań w Podzamczu udało się przypadkowo odkryć kolejne cenne stanowiska archeologiczne z pierwszych wieków naszej ery. Na uwagę zasługuje cmentarzysko ciałopalne odkryte w Oronnem, a na nim grób wojownika z I wieku naszej ery, który na wyprawę w zaświaty został zaopatrzony w żelazny miecz, tarczę oraz groty strzał i zapinkę do szaty. Cmentarzysko pochodzące z tego samego okresu odkryto w roku 1994 w Oblinie.
Maciejowice zabytkami stoją
18 kwietnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków. W całym powiecie mamy 63 obiekty wpisane do rejestru zabytków. W gminie Maciejowice najwięcej, bo aż 13. Co warto zobaczyć podczas wiosennych wycieczek? Gdzie zajrzeć?
Maciejowice ? tu koniecznie odwiedzamy kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP, jego budowa rozpoczęła się pod koniec XVIII wieku, odbudowany później po pożarze z 1819 roku. Do rejestru zabytków jest także wpisana wybudowana właśnie w tym czasie dzwonnica oraz plebania. Nie można także ominąć rynku, na którym znajdziemy zabytkowy ratusz z kramami oraz dawny szpital.
Oblin ? zabytkowy spichlerz
Podzamcze ? sama nazwa już wskazuje, czego możemy się w tym miejscu spodziewać. A lista jest długa ? zespół pałacowy (pałac, oficyna, ruina stajni z basztą), park, dom ogrodnika, budynek administracji, kapliczka, pole bitwy oraz młyn wodny ? to wszystko obiekty zabytkowe.
Samogoszcz ? zabytkiem jest wybudowany w 1863 roku przez Stanisława Zamoyskiego kościół parafialny pw. Św. Jadwigi oraz budynek starej plebanii wzniesiony w 1844 roku
Adrian Pogorzelski a.k.pogorzelski(małpa_)gmail.com
jd
